‘STRATEGIEVORMING IS EEN GEZAMENLIJK PROCES GEWORDEN’
TIAS EXPERIENCE
‘Omdat ik veel bewuster geworden ben van mijn strategische voorkeuren, vraag ik vaker dan voorheen iemand met een andere bloedgroep mee te denken of kritisch mee te kijken. Strategievorming is een gezamenlijk proces geworden.’ Aan het woord is Erik Bakx, partner btw-groep en Belastingadvies Publieke Sector bij accountantskantoor BDO Nederland. In zijn rol werkt hij veel samen met onder meer overheidsinstanties en maatschappelijke organisaties zoals culturele instellingen. Erik heeft onlangs de module Strategisch Leiderschap van TIAS afgerond, een van de modules van het Executive Leiderschap & Management programma, die ook los te volgen zijn.
EEN STRATEGIE UITSTIPPELEN
Het besluit van Erik om deel te nemen aan de module Strategisch Leiderschap had vooral te maken met de landelijke rollen die hij steeds meer kreeg toebedeeld. ‘In deze rollen krijg ik de kans me meer bezig te houden met het uitstippelen van de strategie. Voor de landelijk opererende Publieke Sector waarbij ik voor de belastingadviestak praktijkleider van ben alsmede voor de landelijke btw-groep. BDO Nederland is onderdeel van het wereldwijde BDO-netwerk met een eigen landelijke strategie. Dat brengt de uitdaging met zich mee om voor de btw-groep en praktijk Publieke Sector Belastingadvies een koers uit te zetten die aansluit bij de koers van BDO Nederland.’ Anderen meenemen Erik: ‘Hoe bepaal ik de strategie van mijn praktijk binnen de context van een grotere organisatie? Hoe zorg ik dat deze twee in elkaar passen? Hoe dragen wij als groep bij aan de doelen van de gehele organisatie? En, hoe krijgen we iedereen daarin mee? Stuk voor stuk vragen waar ik me in wilde verdiepen. Daarbij was de laatste vraag vooral voor mijn persoonlijke leiderschapsontwikkeling van belang. Ik ben iemand die heel erg handelt vanuit mijn principes, visies en gedachten. Dat uit zich in een snelle vertaling naar concrete acties. Anderen daarin meenemen is voor mij best een uitdaging.’
‘Kunnen sparren met peers was voor mij echt een voorwaarde voor deelname.’
WAAROM TIAS?
Op zoek naar een programma dat aansloot bij zijn leervragen kwam Erik bij TIAS terecht. ‘Ik kende TIAS al van een incompany traject bij BDO. Dat was goed bevallen. Toen mijn oog viel op de module Strategisch Leiderschap, wist ik eerlijk gezegd niet dat dit een onderdeel was van het Executive Leiderschap & Management programma van TIAS. Daar kwam ik later pas achter. Als Strategisch Leiderschap uitsluitend als module in een langer programma ingebed was geweest, had ik het wellicht niet gedaan. Erg fijn dus dat je de drie vaste modules Strategisch, Organisatorisch en Persoonlijk Leiderschap van het Executive Leiderschap & Management programma ook los kunt volgen. Je horizon verbreden ‘Wat naast de inhoud ook een belangrijke rol heeft gespeeld in mijn keuze, was dat er in het programma veel tijd beschikbaar is om te sparren met mensen van een gelijkwaardig managementniveau. Inzicht krijgen in hoe andere senior managers aankijken tegen de strategische vraagstukken waar ik me mee bezighield, was voor mij echt een voorwaarde voor deelname. Daar verbreed je je horizon mee.’
Naam Erik Bakx Functie Partner Belastingadvies/btw Publieke Sector bij BDO Nederland. Erik geeft leiding aan de landelijke btw-groep en is als Praktijkleider Publieke Sector Belastingadvies verantwoordelijk voor de aansturing van de belastingadviseurs die werken voor de publieke/non-profit sector binnen BDO Nederland. Opleiding Module Strategisch Leiderschap, onderdeel van het TIAS Executive Leiderschap & Management Programma ‘Innovatie hoeft niet altijd groots en meeslepend te zijn. Iets nieuws toevoegen aan je bestaande dienstverlening is ook innovatie.’
OMGAAN MET PARADOXEN EN SPANNINGSVELDEN
In het Strategisch Leiderschap programma komen paradoxen en spanningsvelden op tafel waar leiders in toenemende mate mee te maken hebben vanwege de groeiende diversiteit en complexiteit van strategische management- en leiderschapsvraagstukken. Voor Erik heel herkenbaar. ‘In mijn rol gaat het voornamelijk om het dilemma centrale aansturing versus zelfstandige business units. Het centraal aansturen van een organisatie heeft voordelen, zoals schaalvoordelen en afwezigheid van interne concurrentie, maar kiezen voor business units met meer zelfstandigheid heeft ook voordelen. Dan heb je als business unit de handen vrij om flexibel te zijn zodat je sneller kunt acteren op wat er in de markt gebeurt. Het is dus steeds de vraag - dat kwam ook goed in de module aan de orde - waar kies je voor en hoe zorg je voor de balans? Binnen onze business unit hebben we dit dilemma trouwens net zo goed. Soms wil je vanuit de regio in al je enthousiasme een initiatief oppakken, maar dit blijkt dan eigenlijk niet goed te passen in de landelijke strategie. Het is best een uitdaging om daar goed mee om te gaan.’
DE STRATEGISCHE DENKER
Het eerste deel van de module heeft als doel het vermogen om strategische analyses te doen en een strategische visie te ontwikkelen naar een hoger niveau te tillen. Erik: ‘Aan de hand van een test met vragen hoe je in bepaalde situaties zou handelen, krijg je een rapport met je persoonlijk strategisch profiel en een benchmark met de profielen van de andere deelnemers. Uit de test kwam naar voren dat ik zeer marktgericht ben met creatieve, intuïtieve inslag. Dat vond ik op zich niet heel verrassend. Wat ik wel verrassend vond was dat mijn profiel ten opzichte van de andere deelnemers erg afweek. Dat deed me realiseren dat ik soms wat te snel stappen zet voor de meer rationeel denkende strategen. Door hen te weinig mee te nemen in het hoe en het waarom van mijn visie, gedachten en principes, kan dat weerstand oproepen. In de praktijk: de rationele bril erbij pakken ‘Omdat ik veel bewuster geworden ben van mijn strategische voorkeuren en aannames, neem ik nu de tijd om mijn plannen, gemaakt op basis van mijn creatieve intuïtieve inslag, als het ware door een rationele bril te bekijken: Dit plan is het resultaat van hoe ik er tegenaan kijk. Hoe kijk je daar nu rationeel tegenaan? Heb ik wel alles gezien? Ga ik niet te snel? Tijdens de opleiding heb ik daar ook met peers over gespard. Wat ik nu vaker dan voorheen doe is iemand met een andere bloedgroep dan ik vragen om mee te denken of kritisch mee te kijken. Als ik bijvoorbeeld met de btw-groep wil bereiken dat we nog meer gezamenlijk optreden en landelijk informatie delen, dan zou ik voorheen gelijk de stukken gaan rondmailen om het enthousiasme daarvoor bij anderen proberen aan te wakkeren. Op zich is dit een goede manier om verandering teweeg te brengen, maar een echte cultuurverandering bereik je er niet mee. Nu maak ik er meer een gezamenlijke uitdaging van. Ik heb het streven naar meer samen doen in de groep gegooid en ben verrast door het enthousiasme van collega's om er samen met mij een positieve impuls aan te geven.’
‘Wat ik mooi vond om te horen is dat een goede strategie niet top-down is.’
DE STRATEGISCHE GIDS
In het tweede deel van de module worden de deelnemers gestimuleerd om te reflecteren op het proces van strategievorming in de eigen organisatie en de invloed die zij daarop hebben. Erik: ‘Wat ik mooi vond om te horen is dat een goede strategie niet top-down is hoewel je dat in de praktijk nog vaak ziet in organisaties. Het risico van een top-down strategie is dat mensen zich er niet in herkennen, wat het lastig maakt om iedereen mee te krijgen. Aan de hand van verschillende modellen wordt er veel aandacht besteed aan hoe je je interne en externe stakeholders meeneemt in je strategievorming. Een big hairy audacious goal ‘Wat me opnieuw inspireerde, omdat ik dit al eens eerder in een opleiding had meegekregen, is dat het heel erg helpt om een big hairy audacious goal te hebben, oftewel een heel ambitieus concreet doel. Zoals van Volvo: “Vanaf 2020 gaat niemand meer dood aan boord van een nieuwe Volvo.” Op die manier weet iedereen waar je als organisatie heen wil, en het helpt je duidelijke keuzes te maken. Bijvoorbeeld als je kosten wil besparen, maar het gaat ten koste van de veiligheid, dan is gelijk duidelijk dat dit geen goede keuze is. Je krijgt iedereen ook makkelijker mee omdat het een doel is dat inspireert. Strategie is wat je doet ‘Wat ik ook een mooi inzicht vond is: “Strategie is niet wat je opschrijft maar wat je doet.” Soms hebben we grootse plannen, maar worden we ingehaald door de actualiteit. Kijk naar corona. Uiteindelijk moet je in een strategie voortdurend kunnen bijsturen. Strategie is daarom meer een mindset in de vorm van een duidelijk doel, waarbij je in je acties altijd kunt bijsturen om bij dit doel te komen.’
‘De beste producten ontstaan door learning on the job’
INNOVATIE: BAANBREKEND OF KLEINE STAPJES?
‘Er was ook veel aandacht voor innovatie’, vervolgt Erik zijn verhaal. ‘Wat ik daar vooral interessant aan vond is dat je denkt dat je als organisatie baanbrekend moet innoveren. Maar soms zit die innovatie ook in kleine stapjes. Dat was voor mij een eyeopener. Innovatie hoeft niet altijd groots en meeslepend te zijn. Iets nieuws toevoegen aan je bestaande dienstverlening is ook innovatie. Inspirerend vond ik ook het verhaal van de gastspreker Tom Bos, de oprichter van Online Academy. Hij kwam met de quote van Reid Hoffman: “If you are not embarrassed by the first version of your product, you launched too late.”
Ik ben ook wel wat perfectionistisch, maar heb ook wel geleerd dat de beste producten ontstaan door learning on the job. Door eerder te testen en klanten erin mee te nemen, til je je dienstverlening naar een hoger niveau. Dat doen we bij BDO met onze digitale tools. Dit onderwerp heb ik trouwens als probleemstelling ingebracht tijdens de opleiding: Hoe blijf je vooroplopen?’
Uitdagingen uit de praktijk centraal in de opleiding In het ELMP brengen deelnemers hun dagelijkse praktijk in door een ‘real-life’ probleemstelling voor te leggen aan de andere deelnemers. Erik: ‘BDO is een accountantskantoor in een wereld die steeds digitaler wordt. Zo lang ik al werk wordt gezegd dat de accountancy wordt ingehaald door de digitalisering en daarom erg kwetsbaar is. “Hoe voorkom je dat disruptie optreedt en je wordt ingehaald en hoe zorg je ervoor dat je voorop blijft lopen?” was de probleemstelling die ik mijn peers heb voorgelegd. Het inzicht dat daaruit naar voren kwam is een uitvloeisel van de belangrijkste boodschap uit de theorie over innovatie: “Om te innoveren hoef je geen pionier te zijn. Je kunt ook om je heen kijken en leren van de concurrentie, disruptie omarmen en daar juist heel sterk in worden. Dan ben je de concurrentie voor door het gewoon te gaan doen met learning on the job.” Alleen, dat vraagt wel om een flexibele en agile organisatie. Bij BDO werken we heel hard om zo’n organisatie te zijn en te blijven.”
TOEPASSING IN DE EIGEN PRAKTIJK
Met de inzichten die Erik heeft opgedaan uit de opleiding is hij gelijk aan de slag gegaan bij BDO. ‘Ik neem mensen meer mee in de strategievorming door meer te overleggen over waar we naartoe gaan. En dat wordt zeker gewaardeerd. Ik merk dat de strategie nu meer wordt gedragen. Ook de plannen worden er beter van omdat er veel meer input en nieuwe ideeën van anderen worden betrokken. Strategievorming is een gezamenlijk proces geworden waarbij bepaalde onderdelen, zoals innovatie, een grotere rol krijgen en de koers beter uitgebalanceerd is dan voorheen.’
LEREN VAN PEERS
‘De colleges waren vaak een combinatie van live en online waarbij je na een stukje theorie in kleine groepjes met peers ging sparren over ieders eigen situaties. De mengelmoes van deelnemers afkomstig uit publieke en private organisaties gaf een mooie dynamiek. Iedereen had de bereidheid om elkaar verder te helpen en voor zichzelf de belangrijke punten eruit halen. Heel waardevol, want de sparringrondjes boden ook een mooie kans om je ideeën over bijvoorbeeld een waardepropositie of uitbreiding en marketing van je business te pitchen of af te tasten. Je wordt zo echt uitgedaagd om wat meer over nieuwe proposities na te denken en die meteen te testen. Dan kan het heel snel gaan. Heel fijn om te kunnen doen.’
ZIN IN NOG EEN MODULE
‘Omdat deze leerervaring voor mij boven verwachting is geweest, heb ik de behoefte gekregen om nog een module van het Executive Leiderschap & Management programma te gaan doen. Naast de drie vaste modules Strategisch, Organisatorisch en Persoonlijk Leiderschap biedt het programma ook keuze modules. Mijn oog is gevallen op de keuze module Bestuur en Governance. Die vind ik heel leuk omdat ik veel werk met maatschappelijke organisaties waaronder culturele instellingen als musea. Bij deze organisaties speelt altijd de balans tussen het bestuur en de raad van toezicht. Ik wil meer te weten komen over wat de rolverdeling is tussen de twee en hoe zich dat vertaalt naar een goede balans. Wordt vervolgd dus.’
TIP VAN ERIK
Tip van Erik als je het Executive Leiderschap & Management Programma overweegt ‘Gewoon beginnen met een module die nu bij je leerdoel past. Als je tijdens de eerste module geïnspireerd raakt om je verder te verdiepen in een aspect van leiderschap dan kun je altijd beslissen om nog een module te doen of je in te schrijven voor het hele programma. Het is gewoon goed om op dit leiderschapsniveau ook buiten je organisatie met peers te sparren. Je wordt zo even uit je eigen organisatie getrokken waardoor je met een frisse blik naar je eigen organisatie kunt kijken. Dat geeft een heel mooi inzicht, dat ik iedereen zou willen aanbevelen.’
Sterk en uniek leiderschapsprogramma Het TIAS Executive Leiderschap & Management Programma (ELMP) is een integraal leiderschaps- en general managementprogramma. Je ontwikkelt een hoog niveau van strategische, organisatorische en persoonlijke inzichten en vaardigheden en een uitgebreider gedragsrepertoire. Doordat het programma modulair en flexibel van opzet is, is het goed te combineren met een drukke agenda: je kunt de opleiding naar wens inrichten met aanvullende onderdelen en deze ook los volgen. Meer informatie over programma opzet en inhoud? Download dan hier de brochure en ontdek of ELMP bij jou past.
LEREN BIJ TIAS
Wil jij meer impact creëren op je organisatie en op de samenleving?
Met de flexibele aanpak van TIAS creëer je impact:
- Stem je je opleiding en leertraject af op jouw leerbehoeften
- Leer je veel en snel door frequente interactie
- Leer je in je eigen tempo, zowel online als on-site
- Staat persoonlijke aandacht centraal waardoor je het maximale uit jezelf haalt en je beschikbare tijd
- Stap je in wanneer jij dat wilt
Wil je meer informatie over onze programma-opzet?
DE VOLGENDE STAP
Wat past voor jou? Heb je interesse om samen je leervraag uit te diepen, de mogelijkheden te bespreken en tot het best passende leertraject te komen? Ik help je graag ontdekken welk leertraject goed aansluit bij jouw ambities, leerdoelen en fase in je carrière.
TIAS is de business school van Tilburg University en Eindhoven University of Technology.
NEVER STOP ASKING
TILBURG UNIVERSITY
EINDHOVEN UNIVERSITY
OF TECHNOLOGY