‘IK SCHRIJF MIJN COLLEGE- EN RAADSVOORSTELLEN NU OP EEN ANDERE MANIER’
TIAS EXPERIENCE
‘Ik ben me veel bewuster van de omgeving, de context en de publieke winst die er is te behalen met de middelen die je hebt.’ Aan het woord is Birte Metz, Senior Adviseur Bestuur en Bedrijfsvoering bij BMC. Een jaar geleden rondde Birte de TIAS-master Public and Non-Profit Management af. ‘Ik beweeg me eigenlijk altijd in nieuwe contexten. Dat vind ik in mijn werk ook zo leuk en dynamisch. Maar dat betekent wel dat je sommige vaardigheden op orde moet hebben om heel snel te zien wat er nodig is en hoe je daar een oplossing voor kunt vinden. Het kan zomaar zijn dat dat ik na zes maanden weer weg ben en dan toch iets heb moeten achterlaten.’
DIEPER DE INHOUD IN
De reden van Birte om een Master Public Management te gaan doen was tweeledig. ‘Als adviseur bij BMC kom je steeds bij andere opdrachtgevers terecht. Voor mij vooral gemeentes. Maar die hebben vaak de eis dat de BMC-adviseur een master bestuurskunde of politicologie moet hebben, terwijl ik een bedrijfskundige achtergrond heb. Dan kun je gaan schoppen tegen de eis waar je het niet mee eens bent, alleen, daar gaat de eis niet van veranderen. Dus ik dacht dat ik daar dan maar beter zelf wat aan kon doen. De andere reden was dat ik dacht dat het met mijn bedrijfskundige achtergrond wel goed was om de publieke sector nog beter te leren begrijpen en te doorgronden. Maar de eerlijkheid gebiedt me ook te zeggen dat ik een beetje bleu de opleiding ben ingestapt. Van “oké, als dit de eisen zijn die ze van mij verwachten, ben ik heel benieuwd wat ik daar ga leren”. Ik had natuurlijk ook bij BMC intern een opleiding kunnen gaan doen, maar die keuze heb ik heel bewust niet gemaakt. Ik wilde echt dieper de inhoud van de sector in waar wij onze adviezen geven.’
MENSGERICHT ORGANISEREN
Birte werkt inmiddels acht jaar als adviseur Bestuur en Bedrijfsvoering. Haar leervraag voor de Master was vooral gebaseerd op het gegeven dat inwoners van een gemeente geen keuze hebben: ‘Je kunt als inwoner niet shoppen bij verschillende gemeenten. Dat maakte het voor mij belangrijk om handvatten te krijgen waarmee gemeenten hun diensten zo goed mogelijk en vooral zo mensgericht mogelijk kunnen organiseren. En, waarmee ik, als ik daar onderdeel van ben, het meeste eruit kan halen en het beste kan bijdragen aan de vraagstukken waar de gemeentelijke organisatie op dat moment voor staat met de mensen die er op dat moment bij zijn betrokken. Daar sloten modules als Public Management en Financieel Management goed bij aan.’
‘De opleiding doen naast je werk is best zwaar, maar door de manier waarop TIAS het heeft georganiseerd, is het prima behapbaar.’
WAAROM TIAS?
Op zoek naar de juiste Master Public Management, kwam Birte bij TIAS uit om twee redenen. ‘Op papier vond ik het curriculum van TIAS het meest aansprekend. Er zaten vakken bij waarvan ik dacht dat het voor mij heel goed te doen was, maar ook vakken waarvan ik toen nog geen idee had wat de inhoud zou kunnen zijn. Daar was ik dan vooral benieuwd naar. De andere reden om voor TIAS te kiezen was vooral een praktische. Bij TIAS heb je één keer in de vijf weken drie dagen achter elkaar college waarin je je helemaal kunt focussen op de opleiding. Een soort heidagen. Dat was voor mij ten eerste beter te organiseren met m’n werk. Ten tweede ga je in die drie dagen aan de slag met één vak. Na die drie dagen schrijf je een paper of doe je tentamen. Daarna ga je de volgende module van vijf weken in. Je rond dus een vak af en gaat weer door. De opleiding doen naast je werk is best zwaar, maar door de manier waarop TIAS het heeft georganiseerd, is het prima behapbaar. Dat geldt ook voor de lengte van de opleiding. Anderhalf jaar is overzichtelijk.’
Naam Birte Metz
Functie Senior Adviseur Bestuur en Bedrijfsvoering bij BMC, adviesbureau voor onderzoek, advies en praktische implementatie in de publieke sector. Birte is in deze rol als projectleider of interimmanager vooral actief binnen gemeentes voor kortlopende periodes variërend van een paar weken tot een jaar. Daarnaast is ze bij BMC verantwoordelijk voor het aansturen van trainees en betrokken bij de regiegroep die zich bezighoudt met de duurzaamheidambities van het adviesbureau.
Opleiding Executive Master of Public and Non-Profit Management (MPM) ‘Er is een aantal modellen op verschillende contexten en verschillende vraagstukken toepasbaar. Die gebruik ik geregeld voor het faciliteren van een goed gesprek. En ze helpen bij het overzien van vraagstukken, zowel in- als extern. Waar heb ik hier nu mee te maken? Hoe gaan we dit oplossen? Heb ik alles en iedereen in beeld?’
MODELLEN
De handvatten waar Birte het eerder over had, om samen met de mensen waar ze op dat moment leiding aan geeft zo goed mogelijk te kunnen bijdragen aan het vraagstuk waarvoor ze is gevraagd, heeft ze absoluut gekregen. ‘Er is een aantal modellen op verschillende contexten en verschillende vraagstukken toepasbaar. Die gebruik ik geregeld voor het faciliteren van een goed gesprek. En ze helpen bij het overzien van vraagstukken, zowel in- als extern. Waar heb ik hier nu mee te maken? Hoe gaan we dit oplossen? Heb ik alles en iedereen in beeld?’
‘Wat geregeld terugkomt is de vraag “Waarom zijn wij als publieke sector ook alweer op aarde?’
SAMENWERKEN AAN PUBLIEKE WAARDECREATIE
Het model waar ik me nog steeds dagelijks bewust van ben’, vertelt Birte verder, ‘is het model van Moore over publieke waardecreatie, de strategische driehoek. Die heb ik ook voor mijn thesis gebruikt. Ook de institutionele theorie en de responsstrategieën gebruik ik nog geregeld. Waar heb je invloed op en waarop wellicht niet? En hoe kan je daar wel invloed op uitoefenen? En wat zet je dan strategisch in? ‘Wat geregeld terugkomt in de opleiding is de vraag “Waarom zijn wij als publieke sector ook alweer op aarde?” En “hoe kun je, ook met stakeholders, daar nog meer de samenwerking in opzoeken?” Dus uit je ivoren toren komen en het met elkaar doen. Daar ben ik me nu nog bewuster van. Of ik het altijd doe? We stappen natuurlijk allemaal weleens in de valkuil dat we als professionals denken het beter te weten dan de inwoner, leerling of cliënt zelf.’
Combinatie van bezuinigen en waarde toevoegen
Recent heeft Birte als projectleider een project voor de herbestemming van een gemeentehuis afgerond. ‘Er lag een uitspraak van de gemeenteraad dat er bezuinigd moest worden. Dan ga je op zoek naar één plus één is drie: hoe kunnen we de bezuinigingsstaakstelling realiseren en er nog meer publieke waarde aan toevoegen? Daar ben ik me in dat denkproces extreem bewust van geweest. Uiteindelijk hebben we de bezuiniging weten te combineren met de behoefte van de gemeente aan sociale huurappartementen. Het plan is als volgt: het huidige gemeentehuis wordt verkocht om er 75 sociale huurappartementen in te vestigen, en er komt een nieuw, veel kleiner demontabel en duurzaam gebouwd gemeentehuis voor terug. Ik denk dat als ik het model van Moore niet in mijn rugzak had gehad, dat ik eerder een olifant in de porseleinkast zou zijn geweest.’
‘Als je vragen stelde die neigden naar een waardeoordeel werd dat direct doorgeprikt.’
LEIDERSCHAPSONTWIKKELING
Naast modules die betrekking hebben op Public Management bevat de master ook een module Leiderschap. Voor Birte de meest bijzondere. ‘Ik heb daar echt drie dagen ademloos zitten luisteren. Je wordt je nog bewuster van je rol als leidinggevende, als coach, als manager en ook van de functie die je hebt als rolmodel. Ik ben me nooit zo bewust geweest van de rol die je daar als manager ook in te spelen hebt. Wat ik ook fantastisch vond aan de module, was de kritische houding van de docenten. Als je vragen stelde die neigden naar een waardeoordeel werd dat direct doorgeprikt. In mijn geval ging dat bijvoorbeeld om collega’s die een beetje cynisch zijn of boos worden op inwoners omdat ze kritiek hebben. Ik vroeg me altijd af: waarom zijn die collega’s nou zo boos? Het is zo logisch. Je snapt toch voor wie je dit doet? En dan zit je daar in de collegezaal en krijg je als reactie dat dit een waardeoordeel is. “Waarom vind jij dat dan? Kan het zo zijn dat iemand anders daar een ander beeld bij heeft?” Tja, mijn logisch hoeft niet hun logisch te zijn. Daardoor kan er wrijving ontstaan, waar ik trouwens op zich wel van hou. Daar moet je mee leren omgaan, mee dealen, en ook respect voor hebben.’
ONDERWIJS: AFWISSELING IN WERKVORMEN
Terugkijkend op hoe de leerstof was verpakt in verschillende werkvormen, komt bij Birte direct de module Organisaties en Netwerken naar boven. ‘Je ging in groepjes uit elkaar in break-out rooms om iets op te lossen en dan kwam je weer bij elkaar. Ook vond ik de afwisseling tussen colleges, papers schrijven, groepsopdrachten en tentamens prima. Al had ik meer groepspapers nog wel erg leuk gevonden. Met de papers heb ik trouwens ook klanten blij gemaakt. Als ik in mijn eigen werkpraktijk even geen vraagstuk had dat aansloot bij de leerstof, belde ik een vorige opdrachtgever op met de vraag of ze nog een leuk vraagstuk hadden liggen waar ze geen tijd voor hadden. En dan ging ik voor ze aan de slag. Dat was natuurlijk een mooie win-win. Superleuk!’
‘De leerstof beklijft ook beter op het moment dat je met een casus van je werk, waar je hoofdpijn van krijgt, aan de slag gaat.’
DIRECT TOEPASBAAR IN DE EIGEN PRAKTIJK
Wat ik ook mooi vond en daarom ben ik heel blij dat ik de Master tijdens mijn werk heb gedaan, is dat je de uitdagingen die je dagelijks tegenkomt in je werk, kan inbrengen als casus om deze vervolgens aan de hand van een paper op te lossen. De leerstof beklijft ook beter op het moment dat je met een casus van je werk, waar je hoofdpijn van krijgt, aan de slag gaat. Je krijgt een model aangereikt en gaat proberen dat model op je probleem los te laten. En nou ja, zo waar een oplossing. Dan snijdt het mes aan twee kanten. Dat voelt ook extra bevredigend. Aan de ene kant wil je voor de module een goed cijfer halen en aan de andere kant los je er gelijk iets mee op in je werk.’
Masterthesis: de afstand tussen publiek en privaat rondom social return
Als onderwerp voor haar masterthesis koos Birte een vraagstuk waar ze binnen BMC zelf tegenaan liep. Dit had te maken met de aanbestedingswet die in 2012 is aangenomen waarin is bepaald dat op het moment dat je als private organisatie diensten levert aan de publieke sector, je 5% van het werk moet laten uitvoeren door mensen met een afstand tot te arbeidsmarkt. Birte: ‘Een prachtig concept waar je niet op tegen kan zijn. Maar waar is nu het geval? In 2012, we zaten toen middenin de vorige crisis, waren er veel mensen werkloos, onder wie ook hbo’ers en hbo+’ers. Een afgeronde hbo-opleiding is de minimale eis om bij ons te komen werken als adviseur. Maar de kans dat je anno nu een hbo’er met afstand tot de arbeidsmarkt vindt, is vrij klein. Toch blijven publieke organisaties dit van ons vragen.’
Lijnrecht tegenover elkaar
‘Aan de andere kant vinden wij wel dat we iets terug moeten geven. Als je in je missie belooft dat je er bent voor inwoner, leerling en client, dan moet je dat ook doen. Daar sta ik volledig achter. Dat is ook wat ik met duurzaam BMC probeer te doen. Omdat ik de in mijn ogen starre manier waarop de overheid hiermee omging, nou ja … mateloos irritant vond, heb ik onderzocht waarom private en publieke organisaties zo lijnrecht tegenover elkaar kunnen staan, terwijl ze beide eigenlijk hetzelfde willen. Mijn vraagstuk was: waarom is de overheid op dit punt zo star? Waarom komen wij niet bij elkaar binnen? Waarom begrijpen wij elkaar niet? Daar heb ik me op basis van een praktijkvoorbeeld waar ik zelf erg veel last van had, in vast gebeten. Voor een hoveniersbedrijf is de uitvoering van deze wet bijvoorbeeld een minder groot probleem. Wij opereren in een andere context en kunnen op die manier minder gemakkelijk aan onze social return-verplichting voldoen.’
Hoe te handelen?
‘Voor het onderzoek zijn onder meer analyses gemaakt van wat BMC al doet aan goede dingen en wat we daarvan als social return zouden kunnen opvoeren? Dat bleek op basis van die ene definitie in de wet bijna niets te zijn. De uitkomst van het onderzoek was uiteindelijk een bevestiging van het model dat ik voor mijn onderzoek heb gebruikt, met als advies: als dit is hoe het werkt, hoe kunnen wij als private organisatie dan nu anders handelen om toch ons doel te bereiken? En daarnaast natuurlijk scherp blijven op functies waarbij we wel kunnen voldoen aan wat de wet van ons vraagt. Onlangs hebben we bijvoorbeeld iemand aangenomen met afstand tot de arbeidsmarkt die voor ons het dossier “Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt” administratief ondersteunt. Zo snijdt het mes aan twee kanten. Dat was wel echt een prachtige mijlpaal.’
Een lans breken
‘Waar ik met mijn onderzoek uiteindelijk vooral een lans voor wilde breken, was dat ook organisaties als BMC een USP hebben waar de overheid echt mee geholpen kan worden. Ga dit alsjeblieft ook zien als een maatschappelijke waarde, in plaats van vast te blijven houden aan de enge definitie van social return die in de wet is vastgelegd. Nu een jaar later merk ik dat de discussie langzaam begint te kantelen, maar ik ben er nog steeds niet helemaal blij mee.’ Lachend: ‘Ik vind gewoon dat de tekst in de wet aangepast moet worden.’
‘Ik heb echt geleerd om vanuit een model naar het probleem te kijken.’
ANDERS KIJKEN NAAR VRAAGSTUKKEN
Ruim een jaar na het voltooien van de Master merkt Birte dat de opleiding blijvend impact heeft op haar dagelijkse werk. ‘Het zijn allemaal handvatten die je in je rugzak hebt. Ik heb echt geleerd om vanuit een model naar het probleem te kijken en dat probleem dan ook op die manier te doorgronden, op te lossen en vormen te geven. Ik schrijf mijn college- en raadsvoorstellen nu op een andere manier. Voorheen haalde ik er een voorstel van een ander bij en vulde aan de hand daarvan mijn voorstel in. Nu gun ik mezelf meer tijd om erboven te gaan hangen en de materie echt goed te bekijken.’
TIP VAN BIRTE
‘Dompel je er gewoon in onder. Ik ben nu ruim een jaar klaar en besef dat ik veel meer uit de opleiding heb gehaald dan ik had verwacht.’
Zet je volgende carrièrestap
Met de deeltijd Executive Master of Public and Non-Profit Management (MPM) zet je de volgende stap in jouw carrière. Welke ontwikkelingen zijn er en welke transitie moet jouw organisatie doormaken om klaar te zijn voor de toekomst? Je leert het in deze master. We reiken je hiervoor nieuwe kennis en nieuwe, concrete vaardigheden aan, waardoor je bijdraagt aan de toekomstbestendigheid van je organisatie en waarde creëert voor het publieke domein. Download de brochure en ontdekt of deze master bij jou past.
DE BUSINESS SCHOOL VOOR LEIDERS VAN MORGEN
TIAS School for Business and Society is een plek voor leiders, professionals en managers, die net als jij op zoek zijn naar verandering. Die het beste uit zichzelf willen halen en impact willen creëren voor hun organisatie en haar omgeving. TIAS heeft een breed portfolio aan deeltijd masters, advanced programs, MBA-opleidingen, masterclasses, TIAS 8hr en maatwerk oplossingen.
Business and Society loopt als een rode draad door onze programma’s. Je ontwikkelt je op vier competentiegebieden: verantwoord leiderschap, samenwerking, business modeling en duurzame innovatie. Het is de combinatie van deze vier waarmee jij als leider van morgen je business transformeert en impact creëert.
Ben je benieuwd of TIAS de business school is die het beste bij jou past? Ontdek hier meer over TIAS School for Business and Society.
We maken graag kennis met je! Neem contact op voor een persoonlijk en vrijblijvend adviesgesprek.
Deze publicatie delen?
Vond je deze publicatie interessant, inspirerend of relevant? Deel deze dan in je eigen netwerk.
TIAS is de business school van Tilburg University en Eindhoven University of Technology.
NEVER STOP ASKING
TILBURG UNIVERSITY
EINDHOVEN UNIVERSITY
OF TECHNOLOGY